Planowanie jako funkcja zarządzania

Planowanie

Planowanie polega na wytyczaniu celów i sposobów ich osiągania

W jaki sposób plany strategiczne i operacyjne wzajemnie się uzupełniają?

Powody planowania:

• Najważniejszym powodem planowania są zmiany zachodzące w otoczeniu.
• Szczegółowe powody:
  • Wytyczanie szczegółów działania
  • Ograniczenie wpływów zmian, przewidywanie tego co będzie w przyszłości
  • Minimalizowanie marnotrawstwa i dublowania czynności
  • Ustanawianie standardów ułatwiających kontrolę

Kolejne kroki w planowaniu:

• Zdefiniuj cel
• Ustal ile już osiągnąłeś
• Opracuje przesłanki dotyczące warunków przyszłości
• Przeanalizuj rozmaite możliwe warianty działania
• Wdróż plan i oceń wyniki

Korzyści z planowania

• Nastawienie na działanie
• Ułatwienie kontroli działań
• Ułatwienie koordynacji (jest to ważne narzędzie)
• Łatwiejsze zarządzanie czasem

Podział planowania

• Strategiczne
• Operacyjne

Planowanie strategiczne

Strategia odpowiada na dwa pytania

• W jakiej domenie będziemy działać?
• Jak wygrać rywalizacje w domenie?

Stąd wynikają następujące elementy strategii

• Funkcjonalne programy strategii to przełożenie celów strategicznych na konkretne działania
• Domena to pole działania określone przez rodzaj wytwarzanych wyrobów względnie świadczonych usług

Etapy planowania strategicznego

1. Analiza otoczenia
2. Analiza organizacji
3. Określenie opcji strategicznych
4. Wybór strategiczny
5. Opracowanie programów strategicznych

1. Analiza otoczenia (dalszego i bliższego)

• Celem analizy otoczenia dalszego jest określenie szans i zagrożeń
• Celem analizy szans otoczenia bliższego jest określenie atrakcyjności domeny

Atrakcyjność domeny zależy od 5 następujących czynników:

1. Siły nacisku dostawców i odbiorców (im większa siła nacisku dostawców i odbiorców tym mniejsza atrakcyjność domeny i odwrotnie)
2. Bariery wejścia na rynek (im większa bariera wejścia na rynek tym atrakcyjność domeny większa i odwrotnie)
3. Produkty substytucyjne (im więcej produktów substytucyjnych tym atrakcyjność domeny mniejsza i odwrotnie)
4. Intensywność konkurencji (im mniejsza intensywność tym atrakcyjność domeny mniejsza i odwrotnie)
5. Polityka gospodarcza państwa (im większa ingerencja państwa tym atrakcyjność domeny mniejsza i odwrotnie)

Wysokość bariery rynkowej zależy m. in. od

• Siły marki
• Wielkości kapitału, niezbędnego do prowadzenia działalności

2. Analiza organizacji

• Celem analizy organizacji jest określenie jej mocnych i słabych stron

Określenie mocnych i słabych stron organizacji nie jest możliwa bez układu odniesienia, może nim być najgroźniejszy konkurent

Typowymi obszarami mocnych i słabych stron są:

• Personel
• Finanse i rachunkowość
• Technologie wytwarzania
• Organizacja i zarządzanie
• Marketing

3. Określenie opcji strategicznej na szczeblach całej organizacji

Opcje strategiczne to warianty odpowiedzi na warianty odpowiedzi

Macierz Ansoffa

Określenie opcji strategicznych na szczeblu domeny - polega ono na formułowaniu odpowiedzi na następujące pytania:

• Gdzie będziemy działać?
  • Cały rynek
  • Część rynku
• W jakim kierunku będziemy działać?
  • Strategia kosztowa
  • Strategia wyróżniania
• Według jakich reguł będziemy działać?
  • Strategia innowacyjna
  • Strategia dostosowania się

4. Wybór najlepszej w danych warunkach strategii

Kryteria wyboru strategicznego:

• Osiąganie opcji
• Kryteria ekonomiczne
• Kryterium etyczne

5. Opracowanie programów strategicznych

Polega ono na:

• Doborze odpowiedniej struktury organizacyjnej przy czym strategia wyprzedza strukturę (dobieramy strukturę do strategii)
• Opracowywanie dobrze dobranego personelu
• Dostosowaniu do siebie strategii i kultury organizacyjnej (istotą strategii może być m.in. zmiana kultury organizacyjnej)

Wyróżnia się następujące szkoły strategiczne

• Szkoła planistyczna opierająca się na założeniu że proces planowania jest racjonalnym działaniem którego skutkiem jest długoterminowym planem działania
• Szkoła ewolucyjna opierająca się na założeniu, że strategia jest rezultatem ścierania się w organizacji różnych sił i prowadzonych gier (najczęściej o władzę)
• Szkoła pozycyjna kładąca nacisk na uzyskiwanie przewagi konkurencyjnej i znalezienie najlepszej pozycji (miejsca na rynku)
• Szkoła zasobowa, której istotą jest to, że unikalna kombinacja zasobów konkretnej organizacji zapewnia przewagę rynkową
• Szkoła prostych reguł podkreśla konieczność innowacyjnego wykorzystywania pojawiających się w otoczeniu szans za pomocą prostych reguł

Planowanie operacyjne

Planowanie operacyjne ukierunkowuje bieżącą działalność na podstawie sformułowanych celów strategicznych

Plany operacyjne dzielą się na:

• Jednorazowe (działania niepowtarzalne)
• Trwale obowiązujące (działania powtarzalne)

Elementy planów jednorazowych

• Programy
• Projekty
• Preliminarze budżetowe

Programy zawierają następujące informacje

• Nazwy poszczególnych etapów działania
• Nazwy stanowisk lub jednostek organizacyjnych odpowiedzialnych za realizację poszczególnych etapów
• Czasy rozpoczęcia i trwania poszczególnych etapów

Projekty różnią się od programów zasięgiem, o ile bowiem programy dotyczą całej organizacji o tyle projekty dotyczą jej części.

Preliminarze budżetowe zawierają informacje o środowiskach finansowych niezbędnych w realizacji jednego konkretnego jednorazowego przedsięwzięcia.

Elementy planów trwale obowiązujących

• Zasady podejmowania decyzji w organizacji (przy czym decyzja to świadomy wybór jednego z rozpoznanych wariantów działań)
• Reguły działania w typowych (powtarzalnych) sytuacjach
• Szczegółowe procedury postępowania na poszczególnych stanowiskach pracy
• Instrukcje pracy na poszczególnych etapach