Kontrola jako funkcja zarządzania

Etapami kontroli są

• Ustalanie norm efektywności
• Pomiaru efektywności
• Porównywanie norm z efektywnością

Czynnik stanowiące potrzeby kontroli

• Błędy popełnianie przez członków organizacji
• Zmiany zachodzące w otoczeniu
• Złożoność organizacji

Typologia kontroli

Ze względu na usytuowanie kontroli w czasie wyróżnia się

1. Kontrolę wstępną (przygotowanie do działania)
2. Kontrolę bieżącą
3. Kontrolę końcową

Kontrolę dzieli również na

1. Funkcjonalne - realizowana przez każdego menedżera i jest to głównie kontrola bieżąca
2. Instytucjonalna - dokonywana przez specjalnie powołany zespół i jest to głównie kontrola końcowa

Wyróżnia się 2 podstawowe formy kontroli

1. Biurokratyczną
2. Angażującą pracowników

Ogólnie biorąc kontrola biurokratyczna realizowana jest w ramach mechanistycznych rozwiązań strukturalnych, natomiast angażująca pracowników w ramach organicznych rozwiązań strukturalnych.

Czynnikami kształtującymi formę kontroli są

• Styl zarządzania
• Kultura organizacyjna
• Dokładność i wiarygodność mierników pracy
• Chęć podwładnych i współuczestników zarządzania

• Jeśli styl zarządzania jest partycypacyjny podobnie jak kultura czynniki pracy są nieprecyzyjne i ludzie wyrażają chęć współuczestnictwa w zarządzaniu sprawdza się kontrola angażująca pracowników
• W warunkach niepartycypacyjnej kultury organizacyjnej i stylu zarządzania precyzyjnych i dokładnych mierników pracy oraz braku chęci mierników podwładnych ... współuczestników sprawdza się kontrola biurokratyczna
• W pozostałych sytuacjach najczęściej sprawdzają się pośrednie formy kontroli mniej lub bardziej biurokratyczne i angażujące pracowników

Cechy stosowania systemu kontroli

• System kontroli musi właściwie określać proporcję miedzy bieżącą korektą a doskonaleniem
• Nie może przekroczyć uzasadnionych wydatków
• Powinien pozostawać w zgodzie z rzeczywistością
• Ma przynosić oczekiwanie informacje
• Musi być monitorowany
• Powinien wykazywać się elastycznością
• Musi być wewnętrznie spójny
• Uczestnicy kontroli powinni go akceptować (najważniejsza cecha)
• System kontroli powinien charakteryzować się tym, że kontrola przeprowadzana jest w tak zwanych strategicznych punktach kontroli to jest punktach w których możemy się spodziewać największego prawdopodobieństwa odchyleń od normy

Cechy skutecznego systemu kontroli wg K.M Bartolda i D.C Martina

Od kontroli należy odróżniać controlling

Controlling to system prowadzonych działań w zakresie planowania doboru pracowników oraz organizacji i ich działań dla zapewnienia osiągania założonych celów

Które pojęcie jest szersze controlling czy kontroli?

Pojęcie controllingu jest szerszym pojęciem niż pojęcie kontroli. O ile kontrolą zajmuje się każdy kierownik na stanowisku liniowym o tyle controllingiem członek organizacji zajmujący stanowisko sztabowe

Podejmowanie decyzji

Decyzja to świadomy wybór jednego z rozpoznanych i dostępnych wariantów działania

Decyzje możemy różnicować na różne sposoby

• Zaprogramowanie i niezaprogramowane
• Podejmowane w warunkach
  • Pewności
  • Ryzyka
  • Niepewności

Wyróżnia się trzy następujące decyzje

1. Model racjonalny
2. Ograniczonej racjonalności
3. Model kosza na śmieci

1. Model racjonalny

Model racjonalny zakłada logiczne i racjonalne postępowanie decydenta według tego modelu podejmowanie decyzji obejmuje

1. Fazę formułowania problemu której etapami problemu są
2. Zbierania informacji i zdefiniowania problemu
3. Określenie przyczyn problemu
4. Określenie przyczyn problemu
5. Fazę drugą rozwiązywania problemu jej realizacje obejmuje
6. Generowanie wariantów rozwiązań problemu
7. Eliminowanie rozwiązań nieosiągalnych i niedopuszczalnych
8. Wybór najlepszego rozwiązania w danych warunkach

2. Model ograniczonej racjonalności

Model ograniczonej racjonalności opiera się na następujących założeniach

• Decydent dysponuje niepełną informacją
• Jest ograniczony w swojej racjonalności (ograniczenia mają charakter subiektywny i obiektywny np strukturach
• Model ograniczonej racjonalności zakłada że decydent wybiera pierwszego satysfakcjonującego rozwiązania problemu

3. Model kosza na śmieci

Model kosza na śmieci odrzuca sekwencyjność postępowania decyzyjnego

Pułapki decyzyjne są nimi

1. Dysonans poznawczy
2. Iluzje decyzyjne
3. Syndrom grupowego myślenia

Dysonans poznawczy Festingera polega na tym że jeżeli występuje sprzeczność między dwoma przekonaniami ludzie dążą do jej usunięcia. W odniesieniu do podejmowania decyzji dysonans ten oznacza, że ludzie o wysokiej samoocenie podwyższają wartość dokonanego wyboru natomiast o niskiej obniżają go

Istota iluzji decyzyjnych jest zastępowanie niepewności towarzyszącej podejmowania decyzji iluzoryczną pewnością. Wyróżnia się następujące iluzje decyzyjne

• Iluzja ekstrapolacji (przenoszenie doświadczeń z przeszłości do przyszłości)
• Iluzja Krzysztofa Kolumba (selekcjonowanie informacji tak żeby ułatwić podejmowanie decyzji)
• Iluzja gracze (po serii nie powodzeń w końcu musi się powieść)
• Iluzja kontroli zdarzeń losowych - istotą tego syndromu jest to że dążenie w grupie do jednomyślności przeważa nad dążeniem do znalezienia najlepszego rozwiązania problemu